Bayram Ali KAVALCI Tüm Yazıları

Malumunuz, bizim kültürümüzde yeri olan, olmayan,bir kısmı maalesef batıl olmasına rağmen halk ve yöre geleneği olarak, özel günler olarak, ülkemizin genelinde, bazende ülkemizin belli bölgelerinde ve şehirlerinde kutlanmaktadır. Dün arkadaşlarımdan birisi, “Abi,  gazete de okudum Hıdrellez günü ne demek? Bahar bayramı diyorlar. Nevruz bahar bayramı değil miydi?” diye sordu. Bendenizde Hıdrellezi biliyorum, fakat yine de iyi bir araştırıp sana bilgi vereceğim dedim.  
Peki, özel gün olarak her yıl Mayıs ayının 6’da kutlanan Hıdrellez günü nedir?
Hıdrellez gü­nü kır çiçeklerinin kaynatılarak suyundan içilmesinin hastalıklara şifa vereceği, hıd­rellez gecesi bütün sulara nur yağacağı düşünülerek o gece suya girmenin her türlü has­talığa karşı bağışıklık sağlayacağı, o gece evlerdeki yiyecek ve içeceklerin ağ­zının açık bırakılması, dileklerin bir kâğıda yazılarak gül ağaçlarının dibine konul­ması gibi şeylerin dinimizde yeri yoktur. Bunlar halk geleneğidir. Bununla ilgili tarihi bilgi ise özetle şöyledir:
“Hızır ve İlyas isimlerinin halk ağzında aldığı şekilden ibaret olan hıdrellez, kö­kü İslâm öncesi eski Orta Asya, Ortado­ğu ve Anadolu yaz bayramlarına dayanan, Hızır yahut Hızır ve İlyas kavramları et­rafında dinî bir muhtevaya bürünmüş halk bayramının adıdır. Bu bayram, mer­kezini özellikle Anadolu ve Balkanlar’ın, Kırım, Irak ve Suriye’nin teşkil ettiği Batı Türkleri arasında, bugün kullanılmakta olan Gregoryen takvimine göre 6 Mayıs günü kutlanmaktadır.
Hıdrellez, halk arasında ölümsüzlük sır­rına erdiklerine ve biri karada, diğeri de­nizde darda kalanlara yardım ettiklerine inanılan Hızır ve İlyas peygamberlerin yılda bir defa bir araya geldikleri gün ola­rak kabul edilir. 6 Mayıs, Türkler ‘in Anadolu’ya yahut daha genel bir ifadeyle Orta­doğu’ya geldikten sonra tanıdıkları bir tarihtir. Zira Doğu Hristiyanlığının Aziz Yorgi (Aya Yorgi, HagiosGeorgios, Saint George) ya da Yeşil Yorgi kültü bu tarihte kutlanmaktaydı. Doğu Hristiyanlığında da çok önemli bir yeri olan bu kült, zaman içinde Hızır-İlyas kültü ile birleşerek öz­deşleşmiş ve bu suretle 6 Mayıs tarihi Or­tadoğu ve Balkanlar’da Hristiyan-Müslüman kültür etkileşimi sonucunda hem Aziz Yorgi hem de Hızır- İlyas kültünün iç içe girmesinin bir sonucu olarak kutlan­maya başlanmıştır.” Kaynak: Yaşar Ocak, “Hıdrellez”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c: 17, s: 313-315.